ਖੱਚ ਬਾਣੀ

ਖੱਚ ਬਾਣੀ
ਸਵਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ, ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਦਾ ਅੰਨ੍ਹੇਵਾਹ ਦਲੀਲ ਦਾ ਧੂੰਆ ਕੱਡ ਦੇਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਨਾ ਹੀ ਅੱਤਵਾਦੀਆਂ ਵਾਂਗਰ ਅਪਣੀ ਥੋਥੀ ਦਲੀਲ ਨਾਲ ਦੂਜਿਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰਨ ਦਾ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਅਪਣੀ ਦਲੀਲ ਬਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹਰ ਵੇਲੇ ਹੀ ਮੰਤਕ ਅਤੇ ਤਰਕ ਅਧੀਨ ਬਹਿਸ ਜਿੱਤ ਜਾਓ, ਪਰ ਦੋਸਤ ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ ਗਵਾ ਬੈਠੋ ਗੇ। ਸਹਿਜ ਸੁਭਾ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਚਿੰਤਕ ਦਲੀਲ ਨੂੰ ਕੁਝ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਮਝਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ-
ਪਹਿਲੋਂ ਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਲੀਲ ਬਾਜੀæ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਅਪਣੀ ਆਜਾæਦੀ ਦੇ ਹੱਕ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਕਰਕੇ ਅਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਾਬਤ ਕਰਕੇ ਅਪਣੀ ਦਲੀਲ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਤੇ ਠੋਸੇ। ਇਹ ਕਿਸੇ (ਮੰਤਕ ਅਤੇ ਦਲੀਲ) ਦਾ ਕਰਮ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਿਸੇ ਦੇ ਧਰਮ, ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਸੱਟ ਮਾਰਨਾ, ਮੂਰਖਤਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਧਰਮ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਜੇਹੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਦੇਂਦਾ। ਦੂਜੇ ਦੇ ਹੱਕ ਦਾ ਘਾਣ ਕਰਕੇ ਅਪਣੇ ਹੱਕ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਖਣਾ ਦਿਮਾਗੀ ਸਿੱਕਤਾ ਹੈ। ਅੱਤਵਾਦ ਕੇਵਲ ਜਿਸਮਾਨੀ ਕਤਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹਵਾਦ ਵੀ ਹੈ।
ਠੀਕ ਹੈ ਧਰਮ ਦੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ਵਧੀਕੀਆਂ ਅਣਪੜ੍ਹਤਾ ਵਹਿਮ ਪ੍ਰਸਤੀ ਅਗਿਆਨ ਦਾ ਅੰਧਕਾਰ ਹੈ। ਪਰ ਅਜੇਹੇ ਢਕੋਸਲੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਹੀਂ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ () ਇਸ ਦਲੀਲ ਅਧੀਨ ਧਰਮ ਨੇ ਖੁਦਾਏ ਨੂੰ ਯਹੂਦੀਆਂ ਹਿੱਕਮਤ, ਹੁਕਮ, ਬੁੱਧਮੱਤ ਅੰਦਰ ਵੀ ਬੋਧ ਆਖਿਆ ਅਤੇ ਮਸੀਹੀ ਧਰਮ, ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਨੇ ਵੀ “ਵਿੱਦ” ਕਿਹਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਧਰਮ, ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੀ ਸਿੱਖਣ ਵਾਲਾ, ਹੁੱਕਮੇ (ਕਿਮਤ) ਅੰਦਰ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਸਿਖਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ।
ਦੁਖਾਂਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ਅੱਜ ਦਾ ਤਰਕ ਢਾਹ ਤੇ ਲਾਉਣਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਾਰਦਾ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਜੋ ਅਧੂਰੀ ਵਿੱਦਵਤਾ ਅਤੇ ਹਿਕਮਤ ਹੈ, ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਆਇਤ ਨੂੰ ਜ਼ਰਾ ਗੌਹ ਨਾਲ ਵੇਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਰਕ ਅਧੀਨ ਢਾਉਣ, ਬਰਬਾਦੀ ਅਤੇ ਤਬਾਹੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਅੰਸ਼ ਤਾਂ ਹੈ, ਪਰ ਆਖਿਰ ਵਿੱਚ ਉਸਾਰੀ ਦਾ ਵੀ ਹੁਕਮ ਨਾਮਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ਕ ਚਲ ਰਹੀ ਗੱਡੀ ਕਿੰਨੀ ਵੀ ਭੈੜੀ ਹੈ, ਚਲਦੀ ਰਹਿਣ ਦਿਓ, ਜਦ ਤਕ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਚੰਗਾ ਬਦਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਕੋਈ ਤਰਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਬਰਬਾਦੀ ਤੇ ਕਰੋ, ਪਰ ਉਸਾਰੀ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੋਵੋ। ਗੋਤਮ, ਬੋਧੀ ਬਣਨ ਲਈ ਆਖਦਾ ਹੈ, ਬੁੱਧੂ ਨਹੀਂ।

ਯੱਸੀਆ ਨਬੀ ਬਾਈਬਲ ਵਿੱਚ ਆਖਦਾ ਹੈ-
ਯਾਹਵੇ ਫਰਮਾਇਆ, ” ਉੱਠ! ਢਾ ਦੇ, ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦੇ, ਜੜ੍ਹੋਂ ਪੁੱਟ ਦੇ, ਮੁੜ ਉਸਾਰ ਅਤੇ ਤਾਮੀਰੀ ਦੀ ਬੁਲੰਦੀ ਤਕ ਲੈ ਜਾ”